БУЯН НҮГЛИЙН ДЭНС

Буян нүглийн тухай хаа нэгэнтээ сонсох бүр балчирхан насандаа сонссон нэгэн үлгэр санаанд буудаг юм. Аавын минь хүүрнэсэн тэр үлгэр: ...Эрт цагт хойд насандаа муу төрөл олчихгүйг л хичээн бодож үргэлж хүрд эргүүлдэг нэгэн эмгэн, үр хүүхдүүдээ тэжээхийн төлөөнөө өдөр бүр амь хөнөөдөгтөө гэмшиж явдаг нүгэлт хар гөрөөчин хоёр байсан юмсанжээ. Эмгэн өдөр бүр хүрдээ эргүүлж, гөрөөчин хэдэн хүүхдээ тэжээхийн тулд өвөг дээдсээс өвлөсөн цорын ганц өв хөрөнгө цахиур буугаа үүрээд анд морддог байжээ. Эмгэн хойд насандаа диваажинд очно гэдэгтээ огт эргэлздэггүй, харин нүгэлт хар гөрөөчин энэ насандаа хийсэн үйлийн үрээ эдэлж, Эрлэг номун хааны зарлигаар тамд илгээгдэх биз ээ хэмээн ихэд гэмшиж, хувь заяатайгаа л эвлэрч явжээ. Нэгэн өдөр бурхан тэр хоёрын хэн нь хэн нь буянтай, хэн нь нүгэлтэйг сорьж үзжээ. Эмгэн мааниа уншиж, хүрдээ эргүүлэн наминчлав. Харин гөрөөчин “Насаараа амьтны амь хороосон миний буян гэж юу байхав. Харин энэ арьсаар хүрдээ хучиж яв” гээд нэгэн цагт авласан чандаганы элдсэн арьс эмгэн рүү шидчихэв гэнэ. Эмгэн ч гөрөөчний өгсөн арьсаар хүрдээ хуччихжээ... гэж эхэлдэгсэн. Аавын ярьсан үлгэрийг сонсож суухад өдөр бүр хүрдээ эргүүлэн наминчлах эмээ, бяцхан янзага хөнөөж байгаа анчны дүр төрх сэтгэлд бууж, янзаганы анчинг жигших сэтгэл төрдөгсөн. ...Орчлонгийн хүрд эргэдгээрээ эргэж, нэг л өдөр эмгэн, гөрөөчин хоёр энэ насны амьдралаа дуусгаад Эрлэг номун хааны өмнө шүүгдэхээр очжээ. Эрлэг номун хаан нүглийг дэнслэгч толиндоо эмгэн, гөрөөчин хоёрын өнгөрсөн амьдралыг харав. Гэтэл буян бус өөрийгөө л бодож хүрд эргүүлсэн эмгэний уншсан маань бүр өт болон арзагнаж байжээ. Харин насаараа хэдэн хүүхдүүдээ тэжээх гэж амьтны амь хороосон анчин буянтан болж хувирав. Учир нь тэрбээр нэгэн цагт бурханы маань үржүүлдэг хүрдийг хучиж яваг гээд өчүүхэн янзаганы арьс эмгэнд өгч, тэр нь ёсоор болсон нь Эрлэг номун хаанд ихэд таашаагджээ. Ингээд хэдийгээр олон амьтны амь хороосон ч гөрөөчнийг диваажинд, эмгэнийг тамд явуулав... Үлгэр ийнхүү үргэлжилдэг юм. 2010

ӨНӨӨДӨР

Тэнгис давалгаална
Тэнд миний залуу нас…
Тэнгис давалгаална
Тэнд миний гуниг зовлон…

Зул манднам!
Зуун мэт он жил өнгөрнөм
Цалгилах тэнгисийн давалгааг ширтнэм
Цахлайн сүрэг уй зарлан ниснэм

Үл мартагдах бүхнээс минь гуниг нэхэж
Үсний минь ширхэгийг бууралтуулах
Тэлмэн цэнхэр тэнгисийн эрэг дээр
Тэргэл саранд ойрхон суунам би…

ҮНЭ ЦЭНЭ

Гомдлын нулимс зүрх рүү урсана. Огтхон ч аниргүй. Тэндээс өнгөрсний ул мөрийг нэхнэ. Аз жаргалтай байсан үеүд минь хамгаас тодхон санагдана.
Харуусан уйлахад хамар шархирна. Өнгөрсөн, одоо, ирээдүй гурван цагийг хамтад нь бодно. Тийн бодох тусам ганцхан энэ удаа ханатлаа уйлмаар санагдана.
Гомдол, харууслын нулимс гашуун. Дурсах бүр улам гашуурна. Харин баярын нулимс ямар амттай билээ? Дахиад л түүнийг өнгөрснөөс эрнэ. Хэзээ нэгэнтээ надаас баярын нулимс гарсан л байх ёстой доо.
Амтыг нь мартчихаж...Аягүй бол гашуун байсан даа...

ХАВАР

Харанхуйд гэрэлт цох нисэх мэт одод жирвэлзээд
Харзны ус ханзарсаар их мөрөнд уусахад
Хамаг уйтгараа гээж, шинэ мөрөөдөл тээн
Гэгээн сайхны төлөө амьдарч эхэлнэ

Өдөө засаад шувууд жаргалтайг харахад
Өглөө босоход модод ногоорон угтахад
Хэн нэгэнд гомдсоноо мартаад, шинэ хайр мөрөөсч
Гэгээн сайхны төлөө амьдарч эхэлнэ

ЦОНХ

Гэрэлтэй байхад нь би алхаж өнгөрсөн юм. Харанхуй, буцаад алхаж зүрхэлсэнгүй. Тэр намайг мартчихсан байвал яана? Тэгээд л өглөө болохыг хүлээв. “Унтаа байлгүй дээ” гэж бодогдовч явчихаж чадсангүй. Тэр л цонхыг ширтэн гэрэл хүсэн зогссоор байна...

ТОЛЬ

-Толь хагарсныг анзаарав уу?
-Үгүй...
- Хөрш эгч толио хага шидчихлээ...
-Яасан гэж?
-Энэ эгч өглөө эрт ажилтай. Мэдээж босоод толинд харсан байх л даа. Магадгүй нүүрээ будаж суусан ч юм билүү...
-Тэгээд?
-Тэгээд яахав дээ гэнэтхэн дургүй нь хүрчихгүй юу...
Тэр над руу нэг том харснаа хөнжлөө толгой дээгүүрээ нөмрөөд чимээгүй болчихов.
Бас л толины тухай бодож байгаа байх даа...

Цас орох уйтгартай...

Цас орох уйтгартай
Бороо орох ч уйтгартай
Цаг хугацаа шил даран
Мөрдөөд байх нь шаналгаатай

Хайрлах ч уйтгартай
Хайрлахгүй байх ч уйтгартай
Хайрлах хайрлахгүйн шалтгааны
Хаана нь нуугдаж үлдэх вэ?

Амьдрах уйтгартай
Амьдрахгүй баймаар ч уйтгартай
Адармаатай энэ орчлонгийн
Эрэг шураг болох гэж ээ...